Είχα απόλυτη άγνοια για το θέμα. Είδα πρώτη φορά βοϊδόπουτσα όταν κάποιος μου έδειξε την συλλογή του από παλιά σπαθιά και μαχαίρια. Ανάμεσα σ΄ αυτά είχε και μερικά δερμάτινα μαστίγια. Τον ρώτησα τι είναι και μου απάντησε «βοϊδόπουτσα – βούρδουλας – βούνευρο ή κνούτο».
Μου χάρισε μία. Όταν την είδε ο πατέρας μου ξαφνιάστηκε. Είχε να δει δεκαετίες. Αποφάσισε λοιπόν να φτιάξει. Ιδού πως:
Παίρνεις το δέρμα από το γεννητικό μόριο του βοδιού. Το βάζεις σε νερό να μαλακώσει. Κρεμάς στην άκρη μία πέτρα, το κρεμάς από ψηλά και το στριφογυρίζεις. Έτσι μένει τεντωμένο και περιστραμμένο. Μόλις στεγνώσει γίνεται σκληρό. Κατά τακτά διαστήματα το λαδώνεις για να παραμένει ευλύγιστο – εξ ου και το «βοϊδόπουτσα λαδωμένη» … που χρειάζεται. Όσοι γνωρίζουν τι λένε πραγματικά δεν εννοούν κάτι παραπάνω από το ότι χρειάζεται ξύλο, όπως νομίζουν πολλοί από αυτούς που το ακούνε για πρώτη φορά.
Πρόκειται για ένα βασικό εργαλείο για τον χειρισμό των μεγάλων ζώων, των αλόγων και των βοδιών. Με αυτό θα δούμε να χτυπάει τον Νίκο Κούρκουλο, ο βοηθός του τσιφλικά Σπύρος Καλογήρου, στην ταινία «Αστραπόγιαννος».
Η βοϊδόπουτσα ξεχάστηκε και πλέον είναι γνωστοί άλλοι τύποι μαστιγίων:
- Στους κύκλους των αριστερών και των διανοουμένων ήταν γνωστό το κνούτο των Ρώσων, που μπορεί να έφερε στην άκρη μικρά μεταλλικά σφαιρίδια. Με αυτό μαστίγωναν τους κατηγορούμενους όπως θα διαβάσουμε και στον Ντοστογιέφκι.
- Στους χριστιανούς είναι γνωστό το φραγγέλιο, από το μαστίγιο που έφτιαξε ο Ιησούς για να εκδιώξει τους αργυραμοιβούς από τον ναό (καὶ ποιήσας φραγέλλιον ἐκ σχοινίων πάντας ἐξέβαλεν ἐκ τοῦ ἱεροῦ – Ιωάννης 2,15). Αυτό είναι μαστίγιο με πολλές απολήξεις.
- Στους αστούς και τους στρατιωτικούς ήταν γνωστό το καμουτσίκι, κοντό μαστίγιο για να κτυπάνε ελαφρά τα άλογα που ίππευαν.
- Ενώ στις αγροτικές περιοχές είναι γνωστή η βίτσα που συνήθως ήταν μια δερμάτινη λωρίδα στην άκρη μιας βέργας σε μήκος ικανό να φτάνει έως τα ζώα που τραβούσαν το αλέτρι κατά το όργωμα.
- Στις περιπτώσεις αυτών που χρησιμοποιούν τα λεγόμενα «ερωτικά» αξεσουάρ, η λέξη που χρησιμοποιούν είναι απλά μαστίγιο.
Αναλόγως λοιπόν την προέλευση θα αναφωνήσει κάποιος στους πολιτικούς του αντιπάλους: φραγγέλιο – κνούτο – μαστίγιο ή βοϊδόπουτσα που σας χρειάζεται… Καθώς όμως εντείνεται το πολίτικαλ κορέκτ κλίμα, οι εκφράσεις αυτού του τύπου αποφεύγονται.
Κανέλλος Κουτσομύλης
Φωτ.: Τρεις βοϊδόπουτσες κατασκευασμένες με τον τρόπο που περιγράφεται στο κείμενο.
Φωτογραφία κορυφής: Ο Σπύρος Καλογήρου στην ταινία Αστραπόγιαννος
Κουτσομύλι 